Κυριακή 8 Ιανουαρίου 2012

ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΣ στου Ακροπόλ το Καρουζέλ

   Μια καλοκουρδισμένη παράσταση, όπου σύνολα και πρόσωπα γοήτευαν παίζοντας χωρίς άλλα βοηθήματα πέρα από το σώμα και τη φωνή τους, είχα την ευτυχία να παρακολουθήσω. 
   Τα συναισθήματα έντονα και πολύχρωμα. Κοστούμια - ζωγραφιές. Γλώσσα- μουσική. Κίνηση- χορός. Τι να πρωτοθαυμάσεις; Το κείμενο του Βιτσέντζου Κορνάρου αναγεννήθηκε σα ζωντανό παραμύθι, στυλιζαρισμένο μόνο όσο του έπρεπε. Ρεαλιστικό στην εκφραστικότητά του. Χωρίς νεωτερισμούς και υπονοούμενα για την περιρρέουσα πραγματικότητα. Έξω από το θέατρο η παρακμή, κι όμως, καταμεσίς στην κρίση, το θέατρο βαστά με τον δικό του τρόπο την "ολπίδα" .

   Συγκλονιστική στο δραματοποιημένο ποιητικό μυθιστόρημα της Κρητικής Αναγέννησης είναι η τραγική εμμονή της ανυποχώρητης Αρετούσας: από επαναστατημένη έφηβη που ανακαλύπτει τον "παιδεμό" του έρωτα στα κόκκαλά της, μεταμορφώνεται σε παθούσα γυναίκα συνειδητά προσηλωμένη στην αναμονή της. 

   Και το καρουζέλ που στροβιλίζεται " στου κύκλου τα γυρίσματα",  με τ' άλογα "π' ανεβοκατεβαίνου",  δίνει μια ευφυή σκηνική λύση για τις γκιόστρες και τα πάνω-κάτω της δράσης στο χώρο. 
  Η ρυθμική κοινή ανάσα ηχεί σαν καρδιά που πάλλεται πάνω σε ιαμβικό δίστιχο. Πάνω της στήνεται η μουσική, που υπερβαίνει το κακώς νοούμενο κρητικό φολκλόρ και ανευρίσκει τον εφηβικό ερωτισμό σε άλλες μουσικές παραδόσεις. 
  Κι ούτε λαγούτα, ούτε σγουραφιά, ούτε ερμάρι, ούτε καν κοντάρι δεν χρειάστηκαν στο σκηνοθέτη Στάθη Λιβαθινό για να εικονίσει με τη γλώσσα του θεάτρου τη δράση. Ο θίασος ΕΝΑΣ και αστραφτερός στην εκφορά του ελληνικού λόγου. Ο ένας στη θέση του άλλου κι όλοι μαζί το ΑΠΑΝ. 
         


Σάββατο 16 Απριλίου 2011

Λαζαράκι με γέμιση ελπίδας

"Αλαζάρους βλέπει", λένε εδώ για όποιον κοιμάται βαθιά και στροβιλίζονται οι κόρες των κλειστών ματιών του από τη χαρά της ξεκούρασης.
Μοσχοκάρφια έχει για συμβολικά μάτια ο πλαστός εικονιζόμενος ψευδο- Λάζαρος που σχηματίστηκε για να τιμήσει τα ντόπια θέσμια, εισάγοντας στη Μεγαλοβδομάδα παιδιά και γιαγιάδες.
  • (Κρυφό καημό το είχα να επιδείξω κι εγώ στην υφήλιο οικιακά σκευάσματα).
  • Κακομούτσουνος και κακοψημένος βγήκε από το φούρνο ο ευλογημένος αναστημένος. Τα σταυρωμένα στην κοιλιά χέρια του κρύβουν σταφίδες βαφτισμένες σε κονιάκ.
Άμποτες πέρα από τις παραδόσεις να τιμηθεί το Πάσχα ως πέρασμα από το φούρνο του ύπνου και του βολέματος στον κρύο αέρα της εγρήγορης αναστημένης πίστης.

Τετάρτη 13 Απριλίου 2011

Eκείνο το βιβλίο



ΕΛΕΩΝΟΡΑ ΣΤΑΘΟΠΟΥΛΟΥ, «Εκείνος», Οδός Πανός Εκδόσεις, Αθήνα 2006, σελ 158

«Ξεχορταριάζουμε το μονοπάτι για να μην ξεχαστεί» (σ.53)

«μ’ έναν τρόπο ελαφρύ μαζί κι ακάθεκτο, συναισθηματικό και αμείλικτο» (σ.54)

Μονοπάτι ανοίγει το πρώτο βιβλίο τής Ελεωνόρας Σταθοπούλου με τίτλο «Εκείνος», που ήρθε από εκεί που κανείς δεν το περίμενε για ν’ ανοίξει μια άλλη δίοδο προς τον Χριστό. Ριψοκίνδυνο πολύ να γράψει κάποιος για Εκείνον χωρίς να χρησιμοποιήσει επιστημονικό λόγο, μα ούτε και να κατασκευάσει (στην καλύτερη περίπτωση) ένα ψυχωφελές διδακτικό αφήγημα ή ένα κατηχητικό εγχειρίδιο για παιδιά. Από αρκετές παγίδες αφού γλίτωσε μέσα στην αθωότητά του το κείμενο, βγήκε αλώβητο.

Πρόκειται για ένα έργο πηγαία λογοτεχνικό. Το ιδιαίτερο δηλαδή γνώρισμά του είναι η (αφανέρωτη) έγνοια για την εκφορά του λόγου. Η γραφή είναι σαγηνευτική. Λιτή, στρωτή, μ’ έναν ρυθμό προφορικό, και συνάμα μια απαλή δύναμη που δονεί και ημερεύει : «Εκείνος με τη ζωή του κατέρριψε την ηρεμία που φέρνει στην ψυχή η πρόσθεση. Όλα άρχισαν ξαφνικά να πολλαπλασιάζονται: τα συναισθήματα, τα ψωμιά, τα ψάρια. Όλα μεταμορφώνονταν σε κάτι άλλο: το νερό σε κρασί, η θύελλα σε γαλήνη, το νεκρό σε ζωντανό. Τα πράγματα έχασαν τη σταθερότητά τους. Τη βαρύτητά τους. Το παλιό τους νόημα. Κάτι ξεχείλισε και τα σάρωσε όλα. Κάτι ήταν πάρα πολύ. Πολύ φως ίσως. Τόσο που η εικόνα του γνωστού κόσμου κάηκε» (σ.137-8)

Το εξόφθαλμο λοιπόν προσόν του βιβλίου είναι το ύφος και η θέρμη που αυτό παράγει. Η συγγραφέας έπλεξε ένα πεζογράφημα ζεστό, από λεπτό μάλλινο θεολογικό νήμα, κρατώντας δυο βελόνες: στη μια μασχάλη την ποίηση και στην άλλη το θέατρο. Ενώ δηλαδή η αφηγηματικότητα είναι δεδομένη, αυτή σημαδεύεται από έναν λυρισμό κι έναν εσωτερικό βηματισμό που παραπέμπουν στην ποίηση (κάποια αποσπάσματα θα μπορούσαν να είναι τυπωμένα και σε στίχο). Από την άλλη, κυρίως οι μονόλογοι των προσώπων έχουν τέτοια θεατρικότητα, ώστε νομίζεις πως ομολογούν από σκηνής. Κι όλα αυτά συμβαίνουν χωρίς ατομικές αιρετικές παρεκκλίσεις από το Ευαγγέλιο και την ορθόδοξη θεολογία.

Πάνω στη βασική αναχωνεμένη και πυκνά αναπλασμένη εξιστόρηση της ζωής τού Χριστού, από τον Πρόδρομο ως την Ανάσταση, με κεφάλαια για τα θαύματα και τις παραβολές, η συγγραφέας περίτεχνα θηλιάζει συναφή κείμενα από τη σύγχρονη ζωή: «περιπτώσεις ανθρώπων και ταλέντων» (π.χ. ο ζωγράφος, η χορεύτρια), ζευγαρωτές αντιθέσεις προσώπων (π.χ. νέος πιστός - νέος άθεος, γάμος -μοναχοί, άρρωστο παιδί – γιατρεμένο παιδί, λιμουζίνα-λεωφορείο,/ πλούσιος Λάζαρος-φτωχός Λάζαρος, Φαρισαίος-Τελώνης, Μάρθα-Μαρία). Επίσης, πάνω στον βασικό αφηγηματικό ιστό έχουν κεντηθεί μικρά κεφάλαια που ξαναχρωματίζουν έννοιες φθαρμένες από τη χρήση (π.χ. αγάπη, πίστη, ανεξικακία). Μέσα στο σήμερα και στην καθημερινότητα βιώνεται το Ευαγγέλιο, χωρίς να παραλείπεται η εσχατολογία, αλλά και χωρίς να αγνοείται η ύπαρξη τού Καίσαρα («Θα κάνω ό,τι μου ζητήσεις αλλά δεν θα γίνω ποτέ δικός σου. Γιατί ακούω μια άλλη φωνή που με καλεί κι αυτό με κάνει να σου αφήνω τα ρούχα μου, τα υπάρχοντά μου, το φόρο που ζητάς και να φεύγω» σ. 76).

Η Ελεωνόρα Σταθοπούλου εργάστηκε ως ηθοποιός (δις βραβευμένη), ως παραγωγός στο κρατικό ραδιόφωνο, και ως αγιογράφος. Το 2008 εκδόθηκε το δεύτερο βιβλίο της με τίτλο «Barbara, Διάλογος με μια περσόνα», μια κριτική βιογραφία της φημισμένης γαλλίδας τραγουδίστριας.

(Aναδημοσίευση από το περιοδικό Βημόθυρο τ.1)

Το νέο βιβλίο της Ελεωνόρας Σταθοπούλου "Καλό αίμα, κακό αίμα" κυκλοφορεί από τις εκδόσεις της Εστίας.


Σάββατο 5 Σεπτεμβρίου 2009

ΕΠΙΚΗΔΕΙΟΣ

Τώρα μιλάμε σε χρόνο παρελθοντικό, προσοχή. Ήταν μια φορά ένα έκθετο γατάκι. Βρήκε φωλιά και οικογένεια. Δίδαξε τί σημαίνει τρυφερότητα και έγνοια και προσήλωση. Έζησε για 13 μήνες κοντά μας. Η Λίζα. Και όπως ήρθε, θεόσταλτη λες, αφανίστηκε. Αίμα ξερό στη μέση του δρόμου, μάλλον δικό της, άφησε για σημάδι κόκκινο. Όπως το κόκκινό της περιλαίμιο έδειχνε πόσο ξεχωριστή υπήρξε. Τώρα το καμπανάκι της σίγησε. Αλλά δε σβήνουν τα σημάδια που άφησε η συντροφία της. Μία γκαβή κεραμιδόγατα ήταν άλλωστε, η λατρεμένη μας. Θα την κλαίμε με την ησυχία μας για άλλους 13 μήνες.

Κυριακή 26 Ιουλίου 2009

1o Σεμινάριο Κανονιού, Σύμη 2009

Στη δροσερή σκιά μιας μποκαμβίλιας, ενός κισσού και ενός κλήματος βρήκε έδαφος για να εκκολαυθεί τριγωνικά η μουσική παιδεία. Μέσα από τα αναρριχώμενα αναδυόταν για μια εβδομάδα η προσπάθεια των μαθητευόμενων για τιθάσευση των δαχτύλων πάνω στο "ψαλτήριον". Και από την ατομική εξάσκηση και την ομαδική άμιλλα πήγαζε μουσική που σκίαζε μελωδικά τη σιγή γύρω απ' τον Άι-Γιάννη.

Σάββατο 25 Ιουλίου 2009

Συμιακά απόνερα

Στον απόηχο των διακοπών, η ξεγνοιασιά ακούγεται από μακριά. Μένουν τα τραγούδια που κόλλησαν στ' αυτιά, ο χάρμα οφθαλμών Γιαλός το δειλινό, το τουριστικό πάγωμα της παράδοσης, το άλιωτο διατηρητέο παγωτό στο μουσείο της Καλής στράτας, τα καϊκάκια πλάι στα γιοτ. Και βέβαια, η μοναξιά κι η φαγωμάρα του χειμώνα που περιμένει τους ντόπιους επιχειρηματίες που δεν εγκαταλείπουν, οι πεισματάρηδες, το νησί. Έχουν δέσει σταθερά εκεί τις βάρκες τους.

Τετάρτη 25 Μαρτίου 2009

Επέτειοι

Πόσο φολκλόρ είναι η φουστανέλα σ' ένα νησί που σιτίζεται (και) απ' τουρισμό; Πόσο ταιριάζει το τσαρούχι σ' έναν ψαρά; Πόσο οι σημαίες απειλούν τους πολυελαίους; Και γιατί όλοι (αρχές και αρχόμενοι) μια τέτοια μουντή ανοιξιάτικη μέρα είναι χαρούμενοι στην άλλη μεριά της εικόνας;
Οι εθνικιστικές ρητορείες ακούγονται πια τζούφιες, μα επιμένει μια χαρά στο άκουσμα της λέξης "παλιγγενεσία", μια χαρά που δεν είναι μόνο αισθητική (απ' τις χρωματικές εναλλαγές και τις ομοιομορφίες,) αλλά κουβαλά ρίζες στον πάτο της. Δε μένει παρά να τις ξεθάψουμε κάτω απ' το φολκλόρ και την -κακώς νοούμενη- παράδοση.